Vroege Hollanders

Tentoonstelling Vroege Hollanders, Schilderkunst van de late Middeleeuwen.

Museum Boijmans van Beuningen presenteert van 18 februari tot en met 23 mei een uniek overzicht van het begin van de Hollandse schilderkunst. Topstukken uit de eigen collectie, aangevuld met tientallen zeldzame bruiklenen uit binnen- en buitenland, geven de bezoeker op een zeer directe manier een beeld van de late Middeleeuwen. Vanwege de kwetsbaarheid van de panelen is deze tentoonstelling een eenmalige gebeurtenis. 

In het voorwoord van de tentoonstellingscatalogus lezen we: “De vroege Hol­landse schilderkunst is het meest mysterieuze deel van de kunstgeschiedenis van ons land. Het aantal bewaard gebleven schilderijen is uiterst gering, namen van kunstenaars zijn nauwelijks bekend en geen enkel werk hangt nog op de plaats waar het ooit gemaakt is.“ 

De conservatoren maakten voor de schilderijen een indeling in verschillende steden. Deze indeling vormde de leidraad voor het ontwerp. Elke stad is in de tentoonstelling vertegenwoordigd met een eigen wand. De grootte en kleur van de wanden variëren. De ene wand is hoger dan de andere en dat is vooral goed zichtbaar bij binnenkomst. Een grote groene inleidende wand dwars op de ruimte verhult niet de hogere gele en roze wand die daarachter staan. Tesamen vormen de wanden een monumentale infrastructuur die de werken en voorwerpen als mysterie presenteren. Deze structuur neemt de bezoeker bij de hand langs de middeleeuwse werken. Nergens ontstaat twijfel over de te volgen weg. 

Eén zijde van de wanden toont de schilderijen, de ‘achterzijde’ van de wanden toont middeleeuwse voorwerpen die vaak terug te vinden zijn op de schilderijen. Soms ook toont de achterzijde van de wand de achterzijde van een drieluik dat in een sparing is geplaatst. De wanden zijn naadloos bespannen met stof waardoor de grote vlakken nog monumentaler worden. De begeleidende teksten zijn met behulp van sjablonen aangebracht op de stof. Een kleine terugliggende plint doet de wanden net loskomen van de vloer. 

De kleuren van de stof waarmee de wanden bespannen zijn komen rechtstreeks uit het schilderij ‘De maagd temidden van de maagden’ van de Meester van de Virgo inter Virgines. Het paneel is vlak voor de tentoonstelling schoongemaakt en de kleuren zijn bijzonder helder, met veel complementaire kleuren.

In het ontwerp van de tentoonstelling stond het te tonen werk voorop. Bij de in­richting van de ruimte is de vanzelfsprekende, intieme omgang ermee de leidraad geweest. De wanden en gangen vormen een heldere structuur met een dyna­mische samenhang, waardoor de schilderijen en objecten ieder voor zich beter tot hun recht komen. De inrichting schept een vloeiend verband en geeft een duidelijke routing door de tentoonstelling.